KANDİL IŞIĞINDA BİR BİLGE

                  KANDİL IŞIĞINDA BİR BİLGE-EPİKTETOS KANDİLİ

  Bir gün Denizli’nin Pamukkale’sini gezerken bir antikacıda bir kandil görür Şevket Süreyya Aydemir. Satın alır; önsezisi onun da o kandilin ışığına, Ankara’nın Kayaş’ı onun sığınma yeri; kandil ışığında aynı zamanda yüzleşme yeri olur.

  Bir gün ona; “ Hayat ve Hakikat Nedir?” sorusu sorulur bir öğrencisi-dostu tarafından. Şevket Süreyya; “ Yaz Defterine” der; yaz ki sende tekrar et bu soruyu sorduklarında.

  Hayyam’ın kendi çevirisi olan rubaisini; bir dörtlük söyler;

“ Bu saklı esrarı ezeldir ki/Ne sen bilebilirsin ne ben/Ve bu harfi muammayı ne sen okursun ne ben/Bu perdenin ardından bir ‘sen-ben’ gürültüsü gelir/Ama ne vakit perde düşer, ne san kalırsın ne ben…”

  1950’li yıllarda da inanılmaz sancılar yaşanır. Kalkınırken, büyürken, nice insanın yok oluş yazgıları; sessizce dönüşüverir; bir başka yaşam iksirine. Şevket Süreyya Aydemir’in yazgısı da tam bu zamanlarda; bir kez daha yazgının sancılı, dışlanmasına, yalnızlığa; kandilinin ışığına Kayaş’a yönelir…

  Bu kandile bir de isim vermiştir Şevket Süreyya. Epiktetos’un Kandili… Epiktotos’da Denizlili; Yani o günkü ismiyle Hiyerapolisli… Bir köle olarak doğmuş olan filozofun tüm yaşamı insanlığa miras gibidir. Üstelik hem köle, hem de topal…

  Günümüzden; neredeyse iki bin yıl önce! Epiktetos’un zalim bir efendisi vardır. Sırf eğlence olsun diye kölesi olan Epiktetos’un ayağını kırar. Miladın 90.yılı bütün filozoflarla birlikte Roma’dan kovulur. Yunanistan'a gelir. Nikbolu kasabasını sığınma yeri olarak görür. Doksan yıllık ömür; Nikbolu’da tamamlanacaktır.

 Epiktetos; yalnız üç şey edinmiştir dünya malı adına. Birisi, kandili, asası ve bir de su tası. Bu üç şeyden başka bir şeyi yoktur. Bir gün; eliyle de su içebileceğine karar verince su tasını da atar. Kandili ve asası hep yanındadır; yaşamının sonuna kadar…

  Şevket Süreyya’da Kayaş’a sığındığında; işsiz kalmıştır. Nedensiz işinden kovulur; emekli edilmeden. En sevdiği fotoğraf makinesini satar. Parasının tamamını karısına bırakır ve Kayaş’a; toprağa; belki de suyu, toprağı ve güneşi; mucizevî olan şeyi daha yakından görüp; insanlığın kurban olduğu trajedik; mülk ve güç perişanlığına uzaktan bakar…

  Epiktetos; kim bilir neler dedi; aynı kaderi paylaşan; aralarında neredeyse 2 Bin yıllık yaş farkı olan arkadaşı Şevket Süreyya’ya?

 Belki de şu sözcükler döküldü karanlığı perde perde aydınlatan kandilin şahitliğinde ki geceye;

“ Hayat, bir ziyafetten başka bir şey değildir. Yemek ne kadar sürmüşse, ziyafet orada biter. Kolun bu sofrada nereye kadar uzanmışsa, nasibin o kadardır. Bütün sofraya gelenleri değil, yalnız önüne uzatılan tabaktan payını iste!

  Hem bu payın için de hoşgörülü ol. Senin yağını mı döktüler? Senin şarabını mı çaldılar? Kendi kendine de ki; bunlar huzur’un pahasınadır.”

  Bu sözleri arkadaşı Epiktetos’un düşüncelerini anan Şevket Süreyya Aydemir; de kendi düşüncesini söyler;

  “ Senin savaş tutkun, mal yapı, özgürlük tutkun yoktu ki… Sen, yalnızlığına gömülmüş insansın ve de hiçbir şeysiz…”

  Epiktetos, bırakmaz peşini. O nereye giderse; bahçeye veya odasına; filozofun kaderi de, ruhu da oradadır;

“ Yalnızlıktan korkma! Asıl korkulacak şey, korkunun kendisidir. Düşün ki Tanrı da yalnızdır. Ama kendisinden hoşnuttur.

  Kendine dön oğlum! Kendine inan ve kendinden olanı ara…”

Güven Serin