ŞARKININ RUHU

Kamera; Güven Kumbağ-Tekirdağ

Deniz coşmuş; rüzgar coşmuş; ikiside mutlu;

temizliğin, dengenin, farklılığın şarkısını söylüyorlar.

Ben esmesem; ben de coşmasam; bu durgunluk,

bu koku, bu uyuşukluk öldürür sizi, diyorlar.

Kamera; Güven Kumbağ

Tepe sessiz; büyük sanatçı kendi sanatını

gösterime koymuş. Esinti yalıyor ruhum ile bedenimi;

aynı anda, ürpertili bir cesaret veriyor; yaşamaktan

bezmiş canlılara inat;yaşam güzeldir,anlamlıdır,

diyor; anlamlıdır...

Kamera; Güven Kumbağ

Marmara; mavinin, yeşilin ve griliğin krallığının

başladığı deniz. Çevresini sarmış korkunç insan

kalabalıkları muhteşem bir sanat banyosuna

çok uzaklar. İçten ve sessiz yaşayanlar var bu

güzellikleri; en büyük makinaların kaldıramayacağı,

en büyük gemilerin taşıyamayacağı kadar büyük

yükleri almışlar da yine sessizce sevdanın

türküsünü söylerler; sessizce...

Kamera; Güven Kumbağ

Değişim; insandan çok önce başladı. İnsan,

ilkönce kendisini tanımladı ve sonra etarfındaki

değişimleri. Ama ne kadar yeterli bir tanımlama

ve anlamaydı insanınkisi! Tanımların içine

hapsolmuş insan; başka bedenlerin, başka ruhların

sevdalarının, hüzünlerinin baskın tortuları ile

kendi tazeliklerini veremeden çekip gider;

hayret bir işkencenin yalan dünya,

sitemleri ile.

ŞARKININ RUHU

 Müziğin insan ruhuna olan katkısı herkes tarafından bilinir. Müziğe hayat veren çalgı aletleri ve aynı zamanda insan ruhunun dışa süzülmesidir. İnsan ile çalgı aletlerinin ortaklaşa işbirliği sayesinde dinlemeye doyamadığımız şarkılar çıkar ortaya.

 Bazen, bir ıslık, bir kaval, klarnet, kanun, keman, saz; tek başına kendi ruhunu üfler. Bir şeyler anlatır biz insanlara. Aslında anlatılan öykü; yine insanın öyküsüdür. İnsanın yaşadığı sevinçler, coşkular ve göbeğini dahi saran sızılar; müziğin içindeki notalarda gizlidir.

 Mekâna girdiğimde ıssız bir ortam vardı. Duvara dayanmış genç bir çocuk, kendi halinde hiçbir şey yapmadan öylesine duruyordu. Sonra, tüm sessizlik dinleyici rolünde genç çocuğun ezgisine kulak kesildi. Bir şarkı mırıldanıyordu genç çocuk; sanki bir masal töreni başlayacaktı az sonra. Kral ve mahiyeti gelecek; tanrılara adanmış kurbanları sunak taşında kesecekler gibi; çocuk, burukluğun, son anın şarkısını söyler gibiydi. Şarkının tonunda coşku değil, bir acı, bir kaybedişin hikâyesi gizliydi.

 Aslında İnsan denen canlının geçmişinde de bu mırıltılar, bu melodiler gizlidir. İnsan, azgın doğanın, doymak bilmeyen kralların savaşlarına, katliamlarına; kanla yoğrulan ekmeklerine bir şifa niyetine şarkıları yaratmıştır. Belki ilk zamanlar; bir ıslık, küçük bir nefes, mırıltıydı…

 O yüzden, insanlardan kalan eski yapılar; özellikle tarihi ahşap ve taş binalar; tüm ıssızlığın, viranlığı içinde bir şarkı söylerler. Şarkılar, bazen sevdalı bir erkeğin ağzından yayılırken, çoğunluk olarak kızların, kadınların dudaklarından doğarlar. Cumbalı evlerin ana kapıları oldukça gösterişli ve özel süslemeli olurdu. Bahçelerindeki karanfiller, güller, erguvanlar, zambaklar mevsimlerin geçiş törenini, zamanını bildiriyordu. Ahşap evlerin merdivenlerinden yukarıya çıkarken; insanın şarkısı yerine ahşabın gıcırtılı türküsü söylenir.

 Aynı özellikleri taş; tarihi taş binalarda da bulabilirsiniz. İnsanın izi, şarkısı, coşkusu, hüznü; bu mekânlara kazanmıştır. Sanki ilahi gücün sahibi; insan eli, insan hüneri ile oluşturulmuş ve ciddi bir emek harcanmış tarihi taş binalarda; bir ödül verir gibi tekrar insana dönen bir ödül vardır; ıssızlığın krallığının hüküm sürdüğü loş mekânlarda.

 Her hangi bir çalgı aleti çalan insanlar ile şarkı söyleyen insanların taşıyıcı, dağıtıcı ve paylaşımcı özellikleri vardır. Yıllar, hatta yüzyıllar önce söylenmiş ağıtları, şarkıları, türküleri; bugüne taşırlar. Bugüne aktarırlar. O yüzden bu insanların, insana ve bizden önce yaşayan insanlara minnettarlık uyandıracak katkıları vardır.

 Bir mekân düşünün! Ahşap veya taş bir mekân. Sizden önce ve sizinle ıssızlığını bozmamış olsun. Ama size sessizce hoş geldin desin. Ve sizin ayak sesleriniz, size kadar gelen melodinin-ezginin uyarısı ile sessizliğe bürünsün. O an, ne zamanın önemi vardır, ne kötülüğün. Tüm ıssızlık mutluluğun paylaşımına ev sahipliği yapmanın onurunu yaşar. Bir ezgi duyulur; yanık sesli bir kadının şarkısı başlar. Belki, kadın şarkısına ara verince ardından dünyayı anlamayı bırakıp, sadece şarkılarda hayat bulmuş bir erkek kendi şarkısına söylemeye başlar.

 Şarkısız mekânların tadı-tuzu yoktur. Boşturlar. Kendi dönenceleri içinde ıssızlığın körlüğü; korku ve sıkkınlık yaratırlar. Şarkıların ölümsüz doğası öyle güçlüdür ki, en ıssız, en korkulu, en can sıkıcı yerde bile neşe; kök salmaya başlar. Toprağın altına inen, taş ve ahşap mekândan dışarıya kadar süzülen insan sesini duyar ve insanın insana yaşattığı değişimi, mutluluğu sıra dışı bir olgu gibi kabul edersiniz. Bu yüzden, insansız evler; boynu bükük, gözleri kapalıdır. Perdeleri sararmaya başlar; camda yaşayan çiçekler kurur ve ölür.

Şimdi; bu zamanda; şehrimde geriye kalan birkaç ahşap ve taş mekânın ıssızlığı içinde yürürken bir şarkı geliyor kulağıma. Bir kadının, bir erkeğe adanmış şarkısı.

Ah Alişimin kaşları kara/Aman sen açtın sineme yare/ Bulmadın derdime çare aman/ Görmedin mi o civan Alişimi Tuna boyunda/ Görmedin mi o civan Alişimi Tuna boyunda/ Ah evleri var hane hane aman/ Benleri var tane tane/

 Güven Serin