SİZ HİÇ DOĞULU OLDUNUZ MU

Theo Angeleopoulos'un Film Sahnesinden

Zorunlu göçleri en iyi bilen yönetmenlerden birisiydi Theo,

en derin saygılarımla anıyorum onu.

AĞLAYAN ÇAYIR

SİZ HİÇ DOĞULU OLDUNUZ MU?

Yakın bir zaman önce izlediğim belgeselde dünyaya geri dönüş yapan uzay aracındaki astronot yardım edilerek ağır uzay elbiselerinden kurtarıldı. Yorgun, mutlu bir yüz. İlk söylediği söz;

  Dünyanın herhangi bir noktasına bile inmek ne büyük mutluluk! İndiği yer doğru yerdi; önceden planladıkları gibi. Ama onun anlattığı şey başka; oldukça önemli bir şey;

  Dünyanın neresine inersen in; kendini evinde hissedecek oluşunun özlemi içindeydi. Bu özlemi, bu seslenişi ancak, dünyanın dışına çıkan bir insan, akıl ve ruh sağlığından yoksun olmayan, içinde sevgi ve özlemi taşıyan insan yapabilir.

 Hal böyleyken, dünya büyük göçlerin, büyük dönüşümlerini yaşarken, coğrafik isimlere göre insanlara sınır koymanın seslenişleri rahatsız ediyor beni. Bu seslenişlerde kabalık da varsa, anlayış yerine körlük hâkimse daha da utanıyorum.

  Birçok kez şahit oldum; “ Doğulular geldi, etraf bozuldu. Daha dün geldiler zengin oldular.” Bu sözcüklerin içi dolu olmadığı gibi sağlıklı bir insanın bakışından, algılarından, akıl ile damıtılmışlıktan çıkmadığı ortadadır. Büyük çoğunluğunda fırtınanın tahribat yapacak gücü, öfkesi yok elbet. Çoğunluğun seslenişinde etrafın etkisinden, kendini yalnız hissedişinden; gelen kalabalıkların alışılmışı bozacak oluşunun telaşındandır…

  Buradaki kusuru, en tarafsız, en adil açıdan incelemek oldukça önem kazanıyor. Bir kere, göçler sorgulanmalı. Bir insan doğduğu yeri niçin terk etsin. Üstelik onların geldikleri yerler masallar kadar güzel, gizemli dağlar, yaylalar, vadiler ile süslü.

 Ülkemin askeri, siyasi politikaları, bölgeler arası yapılan yanlışlıklar hiçbir zaman tam olarak masaya yatırılmadı. Sürekli kapının ardına süpürür, gece terör, gündüz jandarma; can, mal ve korku yayarsanız; tabiatın biricik kuralı girer devreye; göç, yer değiştirme; yaşamın içinde kalma…

  Sorarım size; aynı durum, batı dediğimiz bu diyarlarda olsa; sizler ne yaparsınız? Doğu diyarında eskinin büyük uygarlıkları tekrar yükselse; hangimiz gitmek, orada bulunmak istemez?

 Göstereceğimiz taraflı tepkiler gelecek insanları kendi içlerine büzülmeye, kendi içlerinde oluşturacakları tepkileri de, dayanılmaz bir an geldiğinde püsküreceklerine şahit olacak oluşumuz; aklın, hakikatin, ilimlerin de ne kadar muazzam bir döngü ve denge içinde sürdüğünü anlatır bize.

  Hiçbir şekilde tanımadan her gördüğümüz yağız delikanlıya, küçümseme anlamında “doğulu” derseniz, o da, korkarak geldiği şüphe ile baktığı batıyı, aynı küçümseme içinde kabul eder… Bu bir şehirli, bu bir uygarlık anlayışı değildir…

 Güçlü ülkelerin, kanun, hukuk ve adaletten yana olanların şüphesi, korkusu olamaz. Hukuk, kanunlar ve adalet iyi işlerse; yetmezlik, korku ve şüphe barınmaz... Bizler bunun mücadelesini vermeliyiz! Eksik adaletin, eksik kanunların, eksik anlayışın…

  Karayelin ellerimi donduran soğuğu içinde sessiz, kimsesiz sokakta yürürken üç doğulu gencin kurdukları iskele üzerinde çalıştıklarını gördüm. İkisi iskelede, birisi ise yerde, yaptığı harcı, yukarıya gönderiyordu. En yukarıda olan, ince bir ustalık gösterisi içinde köhne duvarı sıva yapıyordu.

 Tıpkı, yaratıcının insan tenini özenerek yarattığı gibi, malasını, soğuğa aldırış etmeden duvara, hassas ve kararlı bir şekilde harç sürüyordu. 

 Bu üç yağız insanın kazandığı, kazanacağı gündelik en büyüğü olmalıydı. Zengin olacaksa onlar olmalı. Bizler bunun savunmasını, bunun adaletini yapmalıyız. Bilmenizi isterim ki, o üç genç, bizim ellerimizin ceplerimizde donduğu zamanda bile donmaya meydan okuyarak çalışmaları sayesinde zengin olmayacaklardır. Öyle bir taşeron zihniyet var ki, en iyi yaptığı işlerden birisi de, insan emeğini hiçe saymak…

 Bütün bu hiçe saymak yetmezmiş gibi, bu insanların sigortası da yeterince ödenmediği ortadadır. Bizler, her yağız insana doğulu, kuzeyli, güneyli bakışını seslendirmek yerine, her emek harcayan, her alın teri akıtan ve yaşamak için bizim şehrimizi seçmiş insanlara teşekkür ettikten sonra, onların kullanılmalarına, kanunların aksaklığına karşı durmalıyız. Bu karşıtlıktır, insanı uygarlaştıran; bu ses, bütün insanlığın sesidir; bizi yalnızlıktan, şüphelerden, kuruntulardan kurtaracak ses…

 Güven Serin