Kamera; Güven Bergama
GEÇMİŞİN DİLİYLE GELEN GELECEĞİN SEZGİSİ
Dr. Ercan Kesal’ın
Onat Kutlar sevgisi, 14 Ocak Cumhuriyetteki köşesine taşıdığı; Kutlar’ın ölüm
yıl dönümü anısına oldukça duygu yüklü makalesini defalarca okumama neden oldu.
Bu hikâye aynı zamanda insanın; iç içe duygularla yoğrulmuş şairlerin,
yazarların da makalesiydi.
Onat Kutlar İran
şiiri için makaleme başlık olarak kullandığım şekliyle; “ Geçmişin diliyle
gelen geleceğin sezgisi” yorumunu yapıyormuş. Oldukça yakınımızda olan
kültürlere ne kadar uzağız… Belki de üzerine bastığımız toprağın altında yatan
evrenlere; ülkemize,dünyaya ne kadar yabancıyız…
Söz konusu Onat
Kutlar olunca Celal Hosrovşahi ve Furuğ Ferruhzad’dan söz etmemek olmaz. Dr.
Ercan Kesal da öyle yapmış. Bu insanların edebiyata yansıyan izdüşümlerini
sözün sihiri, insanlık harcı olmuş haliyle aktarmış.
Yazar ve şairlerin hikâyesi,
yaşam içinde değer yaşamlara yansıyışları sanatın saf gerçekliği içinden
doğmuşsa, onların yolculuğu yeryüzünden ötedir.
Furuğu İranlı şair;
otuz iki yaşında trafik kazasında öldü. Celal Hosrovşahi İranlı yazar; Furuğ’a
duygularını her daim taze tutmayı baki kılan şaire en yakın olanlardan. Onun
için ; “ Güldü mü tüm gövdesiyle gülerdi.” Diyor. Tüm gövdesiyle; bedeni
oluşturan milyarlık hücreleriyle…
Onat Kutları
anarken, onların insanlığa adanmış olduklarını hiçbir zaman unutmayalım. Bu
adanmışlıktır geçmişten bize kalan geleceğin oluşumlarını gösteren şey…
Dr. Ercan Kesal Onat
Kutlar’ın ölümünü, hatta öldürülmesini İranlı şair Furuğ’a benzetiyor. Furuğ’un
ölümünü de Flann O’Braıan’ın Ağaca Tüneyen Sweeny eserindeki lanetlenerek kuşa
dönüşmüş olan krala benzetiyorum. Edebiyatın yüceliği buradadır işte; emeği,
sezgileri, düşleri bir araya getirir; koca bir evren yeryüzüne, avuçlarınızın,
gönlünüzün içine dolar…
Celal Hosrovşahi’nin
yolu İstanbul’a düşer. İki eski dost; Onat Kutlar ve Hosrovşahi kucaklaşırlar.
Kutlar sorar;
Furuğ’dan ne haber?”
Celal Hosravşahi dalga
dalga olur ve acıyla konuşur;
“ Bilmiyor musun?”
“Yoo…”
“ Öldü Furuğ…
1968’de… Henüz otuz iki yaşındayken. Bir araba kazasında! Başını kaldırımın
kıyısına vurdu. Ve oracıkta bir kuş gibi öldü. Son kez gördüğümde uyuyor
gibiydi…”
Kadim zamanlardan
bugüne ve yarına süzülen bir söz gelir aklıma;
“ Bir zamanlar bir
ormanda ihtiyar bir bilge baykuş yaşarmış, ne kadar çok duyarsa o kadar az
konuşur olmuş, ne kadar az konuşursa o kadar çok duyar olmuş…”
Ve Flann O’Brıan’ın
şiiri;
Haz vermiyor bana/ İnsan lakırdıları/ Yeğlerim kuş
şakımalarını/İnsanın olduğu yerde.
Onat Kutlar’ı
patlayan bombayla parçaladılar; bedeninden önce yüreğini. Furuğ, oracıkta bir
kuş gibi öldü. Önceleri bir insan, bir kral olan Sweeny, lanetlendikten sonra
bir kuş olur. Bu kuş yıllarca İrlanda dağlarında, ovalarında, vadilerinde,
yaylalarında dolaşır durur. En sonunda Molign Kilisesine gelir. Kaderinin son
bulacağı yer; hikâyesinin yazılacağı yere… Bir çobanın mızrağı sol memesine
isabet eder Sweeny’in. Oracıkta bir kuş olarak ölür…
Onat Kutlar geçmişin
dilini taşıdığını düşündüğü İranlı şair Furuğ’un dizelerini dostu Celal
Hosrovşahi ile birlikte Türkçeye kazandırır;
Bak tam karşımızda gecenin mumu,
Damla damla nasıl eriyor,
Nasıl doluyor ağzına
Kadar uyku şarabıyla,
Gözlerimin simsiyah
Kadehi,
Senin ninnilerini
Dinlerken…
YanıtlaSilMavi,dedi ki!
Sevgili Dost, ne güzel tanımlamışsın; gidenlerin yüreğinden, yaşama süzülen derinliği...
Yaşamda; hay huylarla,sınırlarla, sen-ben davasından uzak engin yürekleri ne güzel kaleme almışsın..
Evet, sevginin,anlamanın, değer katmanın belli bir inancı,ülkesi yok.
Önemli olan ışık diliyle yaşama uzanmak.
İnsanların eylemleri ve söylevleri şüphesiz ki, hayatla olan ilişkilerinin rengini ve biçiminide tayin eder..
*Onat kutlar, yaşarken seslenmiş; düşünüyorum nasıl budandık bahara ulaşmak için.
Şimdi sessiz duruyoruz kıyısında bir düşüncenin unutmamak için çünkü unutuluşun kolay ülkesindeyiz.
Buna rağmen devam etmiş ve biliyoruz bahar mutlaka gelecek.*
Umut, umut..hiç vazgeçmemişler.
Güzel çalışmanı okudukça, şairlerin, yazarların,düşünürlerin bu dünyaya ruhlarını da serpiştirip gittiklerini düşündüm.
Değilmi ki şair; sadece kendi yaşamını, yaşadıklarını kaleme almaz, yaşama bir bütünlük içerisinde bakar.
Bu bütünün içinde her şey, herkes vardır.
Başkalarının gözünde, yüreklere inmenin ince duyarlılığıdır, anlamaktır, anladığını yorumlamak ve sezgilerini, anlatabileceklerini biçimlendirebilmektir.
Ve şiir, şiirse; hayatın kendisi ve hayat kadar örgütlüdür ve evrensel bir değerdir.
Evet adanmışlık; hiç bir koşula bağlı olmadan..
Furuğ Ferruhzadenin seslenişi gibi;
ben hüzünlü küçük bir periyi biliyorum
okyanusta yaşayan
ve yüreğini tahta bir kavalda
usul usul çalan
küçük hüzünlü bir peri
geceleri bir öpücükle ölen
ve sabahları bir öpücükle yeniden doğacak olan...
İçtenlikle teşekkür ediyorum ''geçmişin diliyle gelen sezgilerin''
bütün kötü düşünceleri, duyguları darağacına astığını ve evreni dinleyen ‘’yüreğimizin sesine’’ şarkılar, türküler, şiirler kattıkça, aklımızı arındırdıkça ‘’sevginin’’ bütün evreni kuşatacağına inanıyorum.
Olcay Kasımoğlu
YanıtlaSilEdebiyatın besleyiciliği,hoyratlığın menzilinin ne kadar kısa olduğu anlaşılıyor sevgili dost. İnsanoğlunun bitmeyen telaşı,yaşama taht kurma isteği, büyük edinimleri sadece mal-mülk ve iktidar hırsıyla şekillenmesi ne garip...Halbuki gencecik bir şairin içtenliğiyle yazılan şiirleri; evrenin hafızasına kazınır gibi kazanır insanlığın hafızasına... Furuğ, Onat Kutlar da böyle kazınmıştır;toprak,su,güneş ile buluştukça o şairlerin,yazarların bıraktığı tohumlar taptaze birer filiz gibi çıkacak ortaya; "usul usul çalan , hüzünlü bir peri" gibi çalacaklar insanlık kapılarını...